Besin alerjisi, bağışıklık sisteminin bazı gıdalara karşı anormal bir tepki göstermesi sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Vücut, normalde zararsız olan belirli proteinleri tehdit olarak algılar ve buna karşı bir savunma mekanizması geliştirir. Bu savunma, alerjik reaksiyon olarak bilinen belirtilerle kendini gösterir. Besin alerjisi olan kişilerde, alerjen adı verilen bu maddelerle temas edildikten sonra deri döküntüsü, nefes darlığı, şişme, mide bulantısı, kusma gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda, bu reaksiyonlar oldukça şiddetli olabilir ve hayatı tehdit eden anafilaksiye yol açabilir. Besin alerjisi her yaşta görülebilir, ancak çocuklar arasında daha yaygındır. Tedavi süreci genellikle alerjen gıdalardan uzak durma ve şiddetli alerjik reaksiyonlara karşı önlem alma üzerine kuruludur.
Besin alerjileri, bağışıklık sisteminin belirli gıdalara karşı aşırı tepki göstermesi sonucunda ortaya çıkar ve her yaş grubunda görülebilir. Vücudun bu yiyecekleri tehlikeli olarak algılaması, çeşitli belirtilere yol açar; bunlar hafif bir kaşıntıdan hayatı tehdit edebilecek anafilaktik şoka kadar değişiklik gösterebilir. Alerjiye neden olan gıdalar, özellikle süt, yumurta, yer fıstığı, kabuklu deniz ürünleri gibi yaygın besinlerdir. Bu gıdaların neden olduğu reaksiyonların bilinmesi ve dikkatli tüketimi, alerji yönetiminde büyük önem taşır.
Besin alerjisi, bağışıklık sisteminin belirli gıdaların içinde bulunan proteinleri yanlışlıkla zararlı bir madde olarak tanımlamasıyla ortaya çıkar. Normalde zararsız olan bu proteinler, bağışıklık sistemi tarafından tehdit olarak algılanır ve vücut, histamin gibi kimyasallar salgılayarak alerjik bir reaksiyon başlatır. Bu tepkinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, çevresel etkenler ve bağışıklık sisteminin gelişimindeki bazı değişiklikler besin alerjisinin gelişiminde rol oynayabilir. Ailede alerji geçmişi olan bireylerde besin alerjisi görülme riski daha yüksektir. Ayrıca, aşırı steril ortamlarda büyümenin bağışıklık sistemini yeterince güçlendirmediği ve bu durumun da alerjiye zemin hazırladığı düşünülmektedir. Besin alerjileri genellikle süt, yumurta, buğday, fıstık, kabuklu deniz ürünleri gibi yaygın gıdalarla ilişkilidir, ancak her bireyde farklı besinler alerjik reaksiyona yol açabilir.
Besin alerjisinin belirtileri, kişiden kişiye ve maruz kalınan alerjenin türüne göre değişiklik gösterebilir. Alerjik reaksiyonlar genellikle gıdanın tüketilmesinden dakikalar veya saatler sonra ortaya çıkar. Belirtiler hafif olabileceği gibi, bazı durumlarda hayatı tehdit eden anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlara da neden olabilir. İşte besin alerjilerinin en yaygın belirtileri:
Ağız, dil ve dudaklarda kaşıntı veya şişme
Kurdeşen veya vücutta döküntü
Karın ağrısı, mide bulantısı veya kusma
İshal
Nefes almada zorluk, hırıltı veya göğüs sıkışması
Yutma güçlüğü veya boğazda şişlik hissi
Baş dönmesi veya bayılma
Anafilaksi (ciddi alerjik reaksiyon)
Besin alerjisine neden olan gıdalar, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla zararlı olarak tanımladığı belirli proteinler içeren gıdalardır. Herkesin bağışıklık sistemi farklı gıdalara tepki verebilir, ancak bazı besinler alerjiye daha yaygın şekilde neden olur. Bu gıdaların tüketimi sonucunda vücut alerjik reaksiyonlar göstererek çeşitli belirtiler ortaya çıkarabilir. Özellikle çocuklarda daha sık görülen bu alerjiler, bazı durumlarda yetişkinlikte de devam edebilir. İşte besin alerjilerine en sık neden olan gıdalar:
Özellikle bebekler ve küçük çocuklar arasında yaygındır.
Yumurtanın hem beyazı hem de sarısı alerjiye neden olabilir.
Alerjik reaksiyonların en yaygın ve şiddetli nedenlerinden biridir.
Diğer kuruyemişlerle çapraz reaksiyon gösterebilir.
Kabuklu deniz ürünleri (karides, yengeç) ve balıklar yaygın alerjenlerdir.
Çölyak hastalığı ile karıştırılmamalıdır, buğday alerjisi farklıdır.
Özellikle çocuklarda görülebilir.
Son yıllarda alerjik reaksiyonlara neden olan yaygın gıdalar arasında yer almıştır.
Bu gıdalardan herhangi biriyle temas eden kişiler, dikkatli bir şekilde alerji yönetimi yapmalı ve belirtileri gözlemlemelidir.
